Z przymrużeniem ucha

Tych siedmiu wybrano spośród rzeszy pisarzy uprawiających (między innymi) gatunek literacki zwany nowelą. A niezależnie od tego, czy nowela ma charakter fantastyczny, czy żartobliwie-liryczny, czy sensacyjny, czy jest nowelą grozy, studium psychologicznym lub wreszcie realistycznym obyczajowym obrazkiem zawsze mamy do czynienia z akcją zwięzłą, skondensowaną i pełną dramatyzmu, ściśle związaną z doniosłymi dla bohatera wydarzeniami. Taka akcja trzyma nas w napięciu: oczekujemy gorączkowo zakończenia i kiedy wreszcie ono następuje, okazuje się, że spodziewaliśmy się czegoś zupełnie innego, że autor zrobił wszystko, aby zaskoczyć czytelnika, sprawić mu niespodziankę.

W książce Kiełbie we łbie Stanisław Zieliński, znakomity gawędziarz, przenosi nas do czasów swojego dzieciństwa i młodości. Przedstawia kapitalny obraz dwudziestolecia międzywojennego, okres od 1920 do 1939 roku, w którym opis wydarzeń historycznych splata z opisami życia rodzinnego, codziennego. Wszystko napisane żywym językiem i - jak zwykle u tego autora - ze swadą i humorem.

11 marca 1977 roku w późnych godzinach popołudniowych, opuszczając przedsionek ekskluzywnego hotelu w Beverly Hills, Napoleon został zatrzymany przez dwóch nie znajomych mu osobników. Obydwaj mieli na sobie standardowe ubrania, przedstawiali się jednak jako funkcjonariusze miejscowej policji i pokazali reżyserowi oficjalny nakaz aresztowania. Amerykańska prasa podaje, że Napoleon protestował ostro i zdecydowanie, nie mając rzekomo zielonego pojęcia, o co tu w ogóle może chodzić. Do diabła! Nie jest kryminalistą, tylko wybitnym filmowcem. Nie okradł nikogo, nie zabił, nie ma poza tym czasu na żadne przesłuchania, gdyż spieszy się na spotkanie z kilkoma wybitnymi osobistościami. Policjanci zignorowali wszelako owe odruchy buntu i nie zważając na gawiedź gromadzących się już w hotelowym foyer, przycisnęli ofiarę do ściany, aby zrewidować ją szybko i dokładnie.

Odyseusz, wróciwszy po dwudziestu latach do Itaki, zastaje nadal wierną Penelopę, która, jak sama mówi, pozostała mu wierna tylko dlatego, że nigdy nikogo nie pokochała - tak jak nie kochała Odysa. Ulisses nawiązuje romans z Eurykleją, ale nie mogąc wytrwać w Itace, wyrusza w kolejną podróż na wyspę Ajaja do czarodziejki Kirke. Pragnie, by w zamian za długoletnią znajomość Kirke uczyniła go nieśmiertelnym i pozwoliła ponownie zejść do Hadesu. Spotyka zdziecinniałą zaczarowaną staruszkę, zidiociałego syna Telegonosa. Ucieka z wyspy. Odyseusz umiera z głodu i pragnienia na dryfującym statku, pozbawiony zapasów przez Noemona. Świadkiem jego śmierci jest jedynie jego błazen Śmieszek Płaczek, którego Andrzejewski uczynił autorem Odysei, czym pokazuje swoje stanowisko w kwestii homeryckiej.

Zawartość zbioru:
Kiedy ranne wstają zorze...
Pracusie
Jan Łuczywek
Widzę go, widzę...
Gdzie jest droga na Walne?

Ziemia jest wyludniona, jakby po bombie neutronowej, ponieważ jest na niej życie z wyjątkiem życia ludzkiego. Na Ziemi zaczynają lądować stwory z innej planety, które powoli zaczynają się uczłowieczać... Co z tego wyniknie? Przeczytaj!

Opowiadania poruszają problemy miłości i samotności człowieka na tle dramatycznych zjawisk współczesnego świata, w którym jednostka z trudem odnajduje swe własne miejsce. Wielkie namiętności i zwykłe sprawy bohaterów splatają się z pełnym niepokoju a równocześnie wnikliwym osądem spraw życia. Autor doskonale łączy realizm sytuacji i postaci z subtelnym przedstawieniem pewnej ich niezwykłości.

Jest to pierwsza część tzw. “Tryptyku Śląskiego“ Kazimierza Kutza (pozostałe dwie to “Perła w koronie“ i “Paciorki jednego różańca“). Akcja rozgrywa się w czasie drugiego powstania śląskiego, w r. 1920. Siedmiu braci Basistów walczy o zachowanie polskości na Śląsku. Najmłodszy z nich, Gabriel, udział w powstaniu traktuje jak przygodę. W trakcie walk poznaje niemiecką sanitariuszkę i zakochuje się w niej. W czasie ataku ginie wielu powstańców, w tym stary Basista. Rannego Gabriela przenoszą na polska stronę śląskie dziewczęta...

Polska, stan wojenny. Głównym bohaterem jest emerytowany kolejarz, Bok, który jest świadkiem ujęcia nieuczciwych inspektorów. Wojskowy patrol w błyskotliwej akcji zabiera im teczki, które wypchane są wódką i wędlinami. Bok, jako świadek zdarzenia, występuje w telewizji. Kilka dni później kolejarz zostaje okradziony, po czym porywacze żądają okupu za “blondynę“ - świnię, nielegalnie hodowaną na działce. Zazdrosna o świnię żona triumfuje, więc Bok się rozwodzi. Nagle jednak groteskowy realizm ustępuje miejsca nowym grom - intelektualnym. Poznajemy Aleksandra Boka, młodszego krewnego tamtego...

August II Mocny zakochał się w hrabinie Cosel, kiedy była żoną jednego z jego ministrów. Sprawnie i bez skrupułów przeprowadził rozwód, aby mieć ją na własność. Przez wiele lat Cosel królowała na jego dworze, była podziwiana, bardzo ustosunkowana i wpływowa. Jednak jej silna pozycja nie odpowiadała wielu ludziom z najbliższego otoczenia króla. Intrygami i plotkami doprowadzili do tego, że August odsunął ją od siebie, dworu, a nawet (wspólnych) dzieci. Po okresie bogactwa, miłości, życia na najwyższym poziomie, hrabina Cosel trafiła do więzienia, ponieważ nie umiała pokornie zgodzić się na nowy romans Augusta, odgrażała się, była niewygodna.