Listy nad wodami. Powieść

11 marca 1977 roku w późnych godzinach popołudniowych, opuszczając przedsionek ekskluzywnego hotelu w Beverly Hills, Napoleon został zatrzymany przez dwóch nie znajomych mu osobników. Obydwaj mieli na sobie standardowe ubrania, przedstawiali się jednak jako funkcjonariusze miejscowej policji i pokazali reżyserowi oficjalny nakaz aresztowania. Amerykańska prasa podaje, że Napoleon protestował ostro i zdecydowanie, nie mając rzekomo zielonego pojęcia, o co tu w ogóle może chodzić. Do diabła! Nie jest kryminalistą, tylko wybitnym filmowcem. Nie okradł nikogo, nie zabił, nie ma poza tym czasu na żadne przesłuchania, gdyż spieszy się na spotkanie z kilkoma wybitnymi osobistościami. Policjanci zignorowali wszelako owe odruchy buntu i nie zważając na gawiedź gromadzących się już w hotelowym foyer, przycisnęli ofiarę do ściany, aby zrewidować ją szybko i dokładnie.

Odyseusz, wróciwszy po dwudziestu latach do Itaki, zastaje nadal wierną Penelopę, która, jak sama mówi, pozostała mu wierna tylko dlatego, że nigdy nikogo nie pokochała - tak jak nie kochała Odysa. Ulisses nawiązuje romans z Eurykleją, ale nie mogąc wytrwać w Itace, wyrusza w kolejną podróż na wyspę Ajaja do czarodziejki Kirke. Pragnie, by w zamian za długoletnią znajomość Kirke uczyniła go nieśmiertelnym i pozwoliła ponownie zejść do Hadesu. Spotyka zdziecinniałą zaczarowaną staruszkę, zidiociałego syna Telegonosa. Ucieka z wyspy. Odyseusz umiera z głodu i pragnienia na dryfującym statku, pozbawiony zapasów przez Noemona. Świadkiem jego śmierci jest jedynie jego błazen Śmieszek Płaczek, którego Andrzejewski uczynił autorem Odysei, czym pokazuje swoje stanowisko w kwestii homeryckiej.

Zawartość zbioru:
Kiedy ranne wstają zorze...
Pracusie
Jan Łuczywek
Widzę go, widzę...
Gdzie jest droga na Walne?

Polska, stan wojenny. Głównym bohaterem jest emerytowany kolejarz, Bok, który jest świadkiem ujęcia nieuczciwych inspektorów. Wojskowy patrol w błyskotliwej akcji zabiera im teczki, które wypchane są wódką i wędlinami. Bok, jako świadek zdarzenia, występuje w telewizji. Kilka dni później kolejarz zostaje okradziony, po czym porywacze żądają okupu za “blondynę“ - świnię, nielegalnie hodowaną na działce. Zazdrosna o świnię żona triumfuje, więc Bok się rozwodzi. Nagle jednak groteskowy realizm ustępuje miejsca nowym grom - intelektualnym. Poznajemy Aleksandra Boka, młodszego krewnego tamtego...

August II Mocny zakochał się w hrabinie Cosel, kiedy była żoną jednego z jego ministrów. Sprawnie i bez skrupułów przeprowadził rozwód, aby mieć ją na własność. Przez wiele lat Cosel królowała na jego dworze, była podziwiana, bardzo ustosunkowana i wpływowa. Jednak jej silna pozycja nie odpowiadała wielu ludziom z najbliższego otoczenia króla. Intrygami i plotkami doprowadzili do tego, że August odsunął ją od siebie, dworu, a nawet (wspólnych) dzieci. Po okresie bogactwa, miłości, życia na najwyższym poziomie, hrabina Cosel trafiła do więzienia, ponieważ nie umiała pokornie zgodzić się na nowy romans Augusta, odgrażała się, była niewygodna.

W “Ptasim gościńcu“ po raz pierwszy w polskiej literaturze dochodzi do głosu plebejska wizja historii. Poleski rybak Szymon Drozd przekazuje czytelnikowi prawdę o sobie i kraju dzieciństwa i młodości.
“Babie lato“ ukazuje świat Szymona Drozda w nowych warunkach nad Odrą. Zmieniając swój los bohater poleskiej epopei zmieniał los dziejowy ojczyzny, tworzył historię.

“Polska nowela współczesna“ jest antologią, na którą złożyło się trzydzieści pięć opowiadań. Utwory te, powstałe w pierwszym ćwierćwieczu powojennym, są dziełem wybitnych autorów należących do czterech generacji pisarskich (najstarsi debiutowali przed I wojną światową, najmłodsi w latach sześćdziesiątych), oni to wspólnym wysiłkiem twórczym nadali kształt naszej współczesnej literaturze. Różnorodność doświadczeń historycznych i indywidualnych, pociągająca za sobą odmienne typy widzenia i kreowania świata, określająca postawy światopoglądowe i artystyczne - sprawiła, że utwory te dają pełny wyraz ważkiej problematyce społecznej i politycznej naszego powojennego życia.

Powieść opowiada o zmaganiach głównego bohatera, Szczęsnego, by dorobić się i przetrwać w przedwojennej Polsce, w czasach, gdy faszyści toczą regularną bitwę z komunistami, a każdy dba o siebie i nie patrzy na innych. Bohater przybywa do Włocławka, by wybudować dom, zgodnie z marzeniami ojca, podjąć pracę w największej fabryce celulozy w Polsce, zakładach im. Juliana Marchlewskiego, zwanej potocznie Celulozą bądź Ameryką, a także zostać marksistą, zgodnie z popularnymi wówczas ideałami. Wkrótce jednak napotyka na liczne problemy. Okazuje się, że nie wystarczy sama chęć walki i ambicje. Ludzie sceptycznie podchodzili do zatrudnienia Szczęsnego i jego ojca w fabryce, a gdy już tę pracę zdobywa, wszystko okazuje się nie być tak wspaniałe, jak miało być.

Zacisze gabinetów, mroczna gra kontrwywiadów, tajemnicze zabójstwo postaci, której rola i znaczenie są przedmiotem dziwnego dochodzenia, kulisy wielkiej polityki, przygotowania do nie przeprowadzonego zamachu stanu - to tylko niektóre wątki barwnej opowieści o punkcie zwrotnym niedawnej historii, o przyczynach upadku Polski przedwrześniowej, lecz również o ludziach epoki, tych na świeczniku i tych w cieniu.