Gość honorowy

“Podział łupów“, ostatni tom tetralogii, przedstawia wydarzenia rozgrywające się w Indiach, pod sam koniec wojny z Japonią, w lecie 1945 roku, i po zakończeniu wojny, a także w roku 1947, przed podziałem kraju na Indie i Pakistan. Okres ten obfituje w napięcia, jest pełen dramatyzmu, zarówno dla hindusów i muzułmanów, jak i dla wyjeżdżających do Anglii przedstawicieli radżu.

Zbiór opowiadań groteskowo-ironicznych przedstawiających świat w krzywym zwierciadle i nie na serio, przy czym każdy z autorów prezentuje inny rodzaj humoru.

Powieść “Ludzie w hotelu“ (“Menschen im Hotel“), jedna z wcześniejszych (1929), jest zarazem jedną z najgłośniejszych książek Vicki Baum. Spopularyzował ją film pt. “Grand Hotel“ (1932) w znakomitej obsadzie. Główną rolę - słynnej primabaleriny u schyłku kariery - grała Greta Garbo. Jej partnerem był John Barrymore; w powieści zdeklasowany arystokrata, ex-oficer, szczur hotelowy. Z losami tej pary wikłają się fatalnie losy zagrożonego bankructwem przemysłowca, jego przypadkowej sekretarki - nowoczesnej dziewczyny bez skrupułów - oraz pewnego buchaltera, który wiedząc, jak niewiele życia ma przed sobą, postanawia zakosztować luksusu. Akcja powieści rozgrywa się w niepokojącej aurze Berlina lat dwudziestych.

“Pewnego dnia o zmierzchu świata“ to powieść w dużym stopniu autobiograficzna. Jej poetycki, metaforyczny tytuł i motto sygnalizują, że będzie to rzecz utrzymana w nastroju refleksyjnym. Tematem książki jest kilkudniowy pobyt w Nowym Jorku starzejącego się dramaturga. Bohater przekroczył już smugę cienia i u schyłku życia zaczyna inaczej patrzeć na otaczający go świat - świat, który w jego oczach także przeżywa swój zmierzch. Napisana prosto, powściągliwie, utrzymana w nastroju zadumy, książka Saroyana nie jest pesymistyczna. Bohater o zmierzchu swojego życia odnajduje jeszcze pogodne chwile; odnawia dawne przyjaźnie, odnajduje wspólny język z najbliższymi. Książka tchnie atmosferą dobroci, ciepła, wiele w niej także subtelnego humoru, tak charakterystycznego dla całej twórczości tego pisarza.

Czytelnik opowieści Tubolewa z zapartym tchem, krok po kroku, śledzi nieprawdopodobne, sensacyjne przeżycia lotników, ich nierówną walkę, którą w każdej chwili mogą przypłacić życiem, zostaje wciągnięty w świat ich przygód, zarażony ich siłą i wiarą w konieczność prowadzenia tej walki, chociaż szansa na zwycięstwo wydaje się równa zeru.

Książka ta jest jakby dalszym ciągiem “Notatnika Szarego Wilka“. Opisuje życie głównego bohatera po wyjściu z więzienia, jego trudną drogę w integracji ze społeczeństwem i zwycięstwo w walce o miejsce wśród uczciwych ludzi.

Dwie mikropowieści niemieckiej autorki, utrzymane w stylu romantycznej ballady grozy, związane są dominującym w nich motywem demonizmu. Obie powieści znamionuje żywy, barwny styl, pełna napięcia akcja oraz sugestywność mrocznego, balladowego nastroju.

“Mag ze świątyni Ognia“ jest powieścią opartą o wydarzenia z historii Iranu w okresie panowania dynastii Sasanidów (III-VII w. n.e.). Jest to epoka najbarwniejsza w całej historii Persji, epoka, do której odnoszą się piękne legendy ludowe i podania o bohaterskich czynach rycerzy, o wielkich i mądrych władcach.

Powieść pisana jest z ciętą ironią i dowcipem. Ukazując czas obecny, autor sięga i wstecz, aby na tle dziejów minionych ukazać plastyczniej charaktery i losy ludzkie.

Akcja książki rozgrywa się w ciągu kilku godzin jednej nocy, ale zawarte jest w niej całe życie bohatera, czeskiego inteligenta, człowieka niezaradnego i pozbawionego taniego sprytu, którego wydarzenia dziejowe stawiają w sytuacjach wymagających dramatycznych decyzji.

Pozorna bezkompromisowość i uczciwość nauczyciela stanowi tylko parawan dla ukrycia fałszu i konformizmu, służy do narzucania wychowankom postawy pozbawionego osobowości “wzorowego ucznia“, gotowego bezkrytycznie wykonywać wszystkie polecenia przełożonych.

Kanwą powieści jest kilka lat życia narratora (jednocześnie głównego bohatera), zawartych między chorobą i śmiercią jego żony, a jego własnym samounicestwieniem.

“Ja i królowie“ to powieść o sporze artysty ze światem. Ujęta jest ona w formę autobiografii Dedala, który, spotkawszy na łąkach Elizjum Ikara, zwierza mu dzieje swojego życia. Jest to opowieść głównie o niepowodzeniach, zawodach i rozczarowaniach, ale splatająca ze sobą tragizm, wzniosłość, liryzm, humor, fantazję i z całkowitą beztroską traktująca realia i zasadę prawdopodobieństwa. Znany mit o Dedalu staje się w tej książce metaforą, mówiącą o potędze artysty, który zdolny jest przetworzyć magią sztuki każdą swoją klęskę i każde nieszczęście w uśmiechnięte piękno.

Bohater, rówieśnik autora, burzliwie przeżywa okres adaptacji do pokojowego życia i szuka w nim miejsca dla siebie, stojąc przed wyborem dalszej drogi. Ciężar frontowych przeżyć, udręka wspomnień i bilans strat czynią trudnym odnalezienie sensu w życiu, sztuce, w przyjaźni, w kontaktach z innymi ludźmi. Bolesny trud powrotu do nowej, pokojowej rzeczywistości udaje się jednak bohaterowi po wielu zmaganiach przezwyciężyć - jego niełatwą drogę Radij Pogodin opisuje z prawdziwym mistrzostwem psychologicznym.

Tematyka opowiadań prezentowanych w książce jest bardzo różnorodna - od obrazków obyczajowych po groteskę społeczną czy zapisy stanów świadomości ludzi psychicznie chorych, odtrąconych przez społeczeństwo.

Liczba gwałtów popełnianych przez żołnierzy Sił Lądowych Peru rośnie zatrważająco. By przywrócić armii dobre imię i zapanować nad wstydliwymi występkami, dowództwo powierza Pantaleonowi misję utworzenia specjalnej Służby Wizytantek. Kapitan Pantaleon Pantoja, znany z niezwykłej dyscypliny i oddania wojsku, organizuje perfekcyjnie działającą machinę frywolnego przemysłu. Z pełnym zaangażowaniem dopracowuje szczegóły, które usprawnią pracę gotowych do pełnego poświęcenia kobiet. A wszystko w ścisłej tajemnicy wojskowej. “Pantaleon i wizytantki“ to jedna z najzabawniejszych i równocześnie najbardziej gorzkich powieści Llosy. Pod przykrywką satyry autor przemycił refleksje kompromitujące nie tylko armię, ale i system sprawowania władzy. Czy tylko w Peru?

Powieść psychologiczno-obyczajowa przedstawiająca inteligencję radziecką lat 70-tych. Bohater, podatny na kompromisy moralne, nie potrafi się wyzwolić spod presji drobnomieszczaństwa.

“Osobliwości“ zawierają 31 opowiadań wybranych z wszystkich 7 zbiorów autora - dzięki czemu czytelnik polski będzie mógł nie tylko zapoznać się z utworami tego sławnego już satyryka amerykańskiego, lecz także prześledzić jego twórczy rozwój.

Bohater książki “Cesarski szaleniec“, Tymoteusz von Bock, to postać autentyczna. Urodził się w 1788 roku, uczył się u znanego estońskiego krzewiciela oświaty Lehrberga, a podczas wojen napoleońskich uczestniczył w sześćdziesięciu bitwach. Był bliskim powiernikiem cara. Później ożenił się z estońską chłopką i wysłał carowi niewiarygodnie śmiały, wręcz samobójczy memoriał, w którym Aleksander I nazwany został “zdrajcą ojczyzny“. Kross pozostawia czytelnikowi możliwość samodzielnego rozstrzygnięcia, czy von Bock rzeczywiście był obłąkany, czy normalny - bardziej normalny niż inni.

“Kwiaty wodne“ to saga rodzinna będąca egzemplifikacją dziejów serbskiej burżuazji. Jest to na Bałkanach klasa zapóźniona w pewnych procesach historyczno-społecznych, za co przyszło jej płacić podczas wojny i w okresie, który po niej nastąpił; schyłek tej klasy przejawia się we wszelakich formach rozbicia psychicznego i moralnej degrengolady. Ta powieść-esej przez pryzmat jednostkowych losów oraz losów całej warstwy społecznej ukazuje niezwykle skomplikowany tok powojennej historii Jugosławii; z tak drapieżnym obrazem tego okresu w twórczości pisarzy jugosłowiańskich czytelnik polski spotyka się tu po raz pierwszy.

Proza Makanina jest różnorodna tematycznie i formalnie. Chętnie sięga do anegdoty, łączy ją z fantastyką i groteską, wzbogaca miejskim folklorem. Lubi obalać stereotypy, przedstawia rzeczywistość nietradycyjnie. Jest malarzem codzienności. Jego bohaterowie budują swoją małą stabilizację, swoje prywatne szczęście, często za cenę drobnych matactw i kompromisów z sumieniem. Makanin subtelną kreską rysuje ich wizerunki, przedstawiając także los jednostek takich jak antylider, które nie potrafią pogodzić się ze złem.

“Woda“ to powieść, której akcja toczy się w latach 1945-46, w okresie powojennego chaosu panującego w Rumunii pozostającej wciąż jeszcze monarchią.

Ta powieść, to historia zagłady małego miasteczka na terytorium Dakoty w północno-zachodniej części Stanów, utrzymana w stylu kroniki wydarzeń pisanej na gorąco przez naocznego świadka, samozwańczego burmistrza.